Prelazak premijera Mađarske, Viktora Orbana, na „tamnu stranu sile“ traje već dosta vremena. Nije to nikakvo iznenađenje ili iznenadna promjena kursa politike. Krenuo je sa liberane ljevice – završio u konzervatizmu i populizmu ekstremne desnice. Soros mu je „crvena krpa“...
Orban pomjera klatno vlasti jako prema krajnjoj desnici u Mađarskoj kontinuirano i sa jasnim planom da sistemom čestih i vrlo značajnih iskoraka udesno, na kraju Mađarsku dovede u poziciju zemlje sa suštinskim sistemom „hibridne demokratije“.
Model je to, koji kao uvažava osnovne principe višepartijskih izbora
i načelnih političkih sloboda, ali su u njemu neke veće promjene praktično
nemoguće, zbog kontrole „iznutra“, koja opet podrazumijeva jasno postavljanu piramidu do kraja odanih i uredno
nagrađenih kadrova. Zna i Aleksandar Vučić kako se to radi...
Svojevrsni oblik forsirane „stabilokratije“ u kome se društveni i politički dinamizam zagovara na samo nivou čiste forme, dok je sadržaj nešto sasvim drugo. Ova svojevrsna renesansa ekstremno desne političke opcije nije samo spacijalitet Mađarske u Evropi, ali je samo u toj zemlji na vlasti, jer Orban sada nakon zadnjih izbora drži čak i dvotrećinsku većinu u tamošnjem parlametu!
Pa čak i takav, njemu do kraja podatan parlament, nije mu dovoljan.
Pravdajući taj potez ratom u Ukrajini - Vlada Mađarske upravo je proglasila - vanredno stanje!? Sada Orbanu, praktički, niko više ne stoji na putu u njegovim nastojanjima da od Mađarske napravi bastion najdesnijeg političkog populizima u Evropi i suštinske vlasti samo jednog čovjeka i njegove „pretorijanske garde“.
Nakon svega, u čemu je prava razlika između Putina i Orbana? I sve to u srcu Evropske unije i NATO saveza!
A sve je počelo Orbanovim radikalnim metodama obračuna - prvo sa političkim protivnicima, pa onda i sa migrantima. Nastavilo se sukobljavanjem se EU i Bruxellesom po cijelom nizu za Evropu važnih svjetonazornih pitanja, kao i kasnijom potpuno otvorenom političkom i intersnom koalicijom sa Putinovom Rusijom!
Mnogi su (krajnje naivno) vjerovali da će Orban stati samo na politici nulte tolerancije prema migrantima i unutrašnjim političkim obračunima, ali to se, naravno, nije dogodilo.
Njega je uvijek (kao i Putina) zanimalo puno više od gole i jake vlasti. Poput ruskog lidera, koji raketama i granatama kuje obnovu stare imperijalne Rusije ili novog Sovjetskog saveza, tako u Orban jaše na valu uspostavljanja neke nove Mađarske u „istorijskim granicama“ – sa izlazom na (hrvatskom) moru, ali i znatno širim teritorijalnim „zahvatom“ na štetu susjednih zemlja.
Svojevrsna je to mađarska verzija dobro poznatog „ruskog svijeta“ ili iste te ideje, koja se u Beogradu zagovara pod egidom, pogađate, „srpskog sveta“. Upravo zato se toliko naglašava bliska veza Orbana i Aleksandra Vučića, te baš zato lider Mađarske ima toliko razumijevanje za stavove Putina i Rusije. Čak i nakon krvave agresije na Ukrajinu.
Svi ti „svjetovi“ se uspostavljaju kombinacijom ekonomske dominacije i planirane finansijske ovisnosti, otvorenog miješenja u poslove susjednih zemlja, insataliranjem (desnih) proxy političkih partija sa teritorijalnim pretenzijama za „samoupravama“ ili „autonomijama“, pa i ratom, ako zatreba. Što se najbolje vidi na modelu uspostave „ruskog svijeta“.
Najvažniju ulogu imaju ekstremno nacionalističke opcije, preko kojih je najlakše „zakuhati problem“. Treba li se onda čuditi kako to notorni Milorad Dodik, koji svako malo otvoreno poziva na razbijanje BiH ima otvorenu podršku iz Beograda, Moskve i naročito zanimljivo iz Budimpešte!?
To je ta koalicija golog interesa, koja je jednim dobrim dijelom svoje pipke pustila i u Hrvatskoj, gdje su tamošnja krajnja desnica, ali i predsjednik Zoran Milanović otvoreno stali uz glavninu ideja Orbana i Dodika, bez obzira što premijer Mađarske bez zadrške „baca oko“ na dijelove Jadrana i slika se ispod karte „istorijske Mađarske“.
Ide se maksimom da je „neprijatelj moga neprijatelja – moj prijatelj“, pa se zatvraju oba oka na Orbanovu ekspanzionističku politiku, ali i stalna „podbadanja“ iz Banja Luke i Beograda. Kao sada, kada su baš sada u Beogradu podignute optužnice protiv hrvatskih pilota ili kada je Orban otvoreno izrazio žal za „mađarskim komadom Jadrana“
Uostalom, zar se upravo takva ili slična hrvatska politika nije - istorijski ne tako davno, otvoreno odrekla dobrih dijelova jadranske obale? Vidi li u svemu ovome desna politička opcije i šansu za nekakav „hrvatski svijet“?
Razmjenu teritorija i veliko pospremanje na Balkanu, gdje bi najveće žrtve bile manje nacionalno izmješane države poput BiH, Crne Gore i Sjeverne Makedonije? Koje bi platile te opasne ideje raznih „svjetova“.
Sve u svemu, Orban je „poželjni model“ za mnoge jednako amibiciozne lidere i političare u Evropi, pa i na Balkanu. I u nekim jako desnim političkim opcijama u SAD Orban je dobar primjer da je moguće provesti „konzervativnu revoluciju“.
Jasan dokaz da se, eto, liberalnom dijelu EU i Zapada može otvoreno prkositi i uslovljavati bez nekih većih posljedica.
Zato je njegova politika opasna za samu ideju ujedinjene Evrope i njenih demokratskih i sekularnih principa, jer može kapilarno dovesti do „domino efekta“, te zauzeti puno širi geopolitički prostor, a samim time značaj i utjecaj. „Orbanizam“ kao sistem vladanja i političkog djelovanja, samo upakovan u drugačiju nacionalnu ambalažu i simbole.
„Putinov poučak“ - uglavnjen u zapadne integracije i alijanse. Sklon „velikom dogovoru“ u okviru procesa novih realnosti crtanja karata na jugu i istoku Evrope?!
A onda je puno toga moguće...bez obzira koliko to SADA možda izgleda ili zvuči „nerealnao“!
Nema komentara:
Objavi komentar